yellowstone super volcano trembles

25 jan. 2011

WYOMING - De magmavloer van 's werelds grootste vulkaan, Yellowstone, in het Yellowstone National Park stijgt in recordtempo en zal bij het uitbarsten tweederde van Amerika kunnen vervagen.

Dat zeggen wetenschappers die de vulkaan nauwlettend in de gaten houden. De vulkaan is duizenden malen groter dan de Eyjafjallajökull vulkaan in IJsland, die in april 2010 het vliegverkeer van Europa lamlegde. Yellowstone barste afgelopen 2.1 miljoen jaar slechts drie keer uit en dat is de laatste 600.000 jaar niet gebeurd, meldt Daily Mail.
De wetenschappers wijzen erop dat tweederde van Amerika door de giftige lucht van de mega-vulkaan onbewoonbaar kan worden verklaard tijdens de uitbarsting.
De vloer van de vulkaan komt sinds 2004 in recordtempo omhoog, waarvan de laatste drie jaar met drie centimeter per jaar. Dat is het snelste tempo sinds 1923.
Het magma borrelt op een diepte van tien kilometer. "Als dat twee of drie kilometer was geweest waren we angstiger, maar wij weten niet hoe deze diepte moet worden berekend bij zo'n grote vulkaan. Wij kunnen geen voorspelling doen wanneer de Yellowstone tot een uitbarsting komt", vertelt Robert B. Smith, hoogleraar geofysica aan de Universiteit van Utah.


Yellowstone staat bekend om de vele geisers die gevoed worden door warmte van de vulkaan. Bron: USGS

Aardbevingen
Vooral op 28 december 2008 was het raak met 103 aardbevingen (dus 4 per uur)! In de vijf daaropvolgende dagen nam het aantal af naar tientallen per dag. Op 3 januari leek het afgelopen te zijn met nog slechts één aardbeving. De zwaarste aardbeving tot nu toe was 3,9 op de schaal van Richter (28 december). In de wijde omtrek waren de schokken te voelen door de parkwachters en bezoekers. Het gros van de aardbevingen ontstond dichtbij onder het oppervlak tot een paar kilometer diepte en het epicentrum lag in het noorden van het plaatselijke Yellowstone-meer, maar verplaatste zich iets noordwaarts ten opzichte van de eerste bevingen.


De aardbevingen vonden plaatsen in het noorden van het Yellowstone meer.

Yellowstone
De supervulkaan Yellowstone is een ‘hotspot’-vulkaan, waarbij magma van 640 kilometer diepte omhoog komt. In de ondergrond van het meer en de wijde omtrek bevindt zich een gigantisch magmareservoir onder de caldera (komvormige krater). De caldera is 40 bij 60 kilometer en vormde zich 642.000 jaar geleden na instorting van de eigenlijke krater. Onder de caldera vult magma het reservoir (op 8-16 km diepte) op. Een deel van het magma weet zijn weg echter te vinden tot dichtbij het oppervlak via spleten. Het bewegen van het magma gaat gepaard met lichte aardbevingen.


Het Yellowstone National Park met de caldera in het midden. Bron: R. B. Smith

Regelmaat
De geschiedenis van de supervulkaan wijst uit dat hij verre van onschuldig is. Yellowstone barst met een bepaalde regelmaat uit, een uitbarsting die weinigen ter wereld kunnen en zullen overleven. Een uitbarsting die vele honderden malen zwaarder zal zijn dan die van de Vesuvius die Pompeii bedolf onder puin in het jaar 79 n. Chr. of die van Mount Sint Helens in 1980. Eerdere erupties vonden 2,0 en 1,3 miljoen jaar geleden en 642.000 jaar geleden plaats. Een uitbarsting vindt dus eens in de 600.000-700.000 jaar plaats. We missen er alleen nog eentje in de reeks en die kan –geologisch gesproken- elk moment beginnen, maar het kan ook nog duizenden jaren duren. In de tijd na de laatste grote uitbarsting zijn er tal van kleinere uitbarstingen geweest zoals die van 70.000 jaar geleden.


De verspreiding van de aslaag na erupties van 2 (Huckleberry Ridge), 1,3 (Mesa Falls) en 0,64 (Lava Creek) miljoen jaar geleden. Bron: USGS

Net als in 1985 vond ook in 2004 een hele reeks van aardbevingen plaats. Op sommige plaatsen was de grond te warm om op te lopen en drieduizend elanden legden het loodje. De aardbevingen hielden uiteindelijk op. Eind 2007 was het weer raak toen groot in het nieuws kwam dat de komvormige bodem van supervulkaan aan het zwellen was. Met 7 centimeter per jaar. En afgelopen week trilde het gebied weer bijna onophoudelijk. Wetenschapper Jake Lowenstern ( USGS) stelde vooral Noord-Amerika voorlopig gerust door te vertellen dat de magmakamer waarschijnlijk nog niet vol is, en dat zwaardere aardbevingen en explosies in het meer een echte uitbarsting aankondigen.

Het is overduidelijk dat de supervulkaan absoluut nog niet slaapt. Het geologische verleden en de ontwikkelingen van de afgelopen jaren tonen aan een superuitbarsting een kwestie van tijd is. Wanneer precies is nauwelijks te voorspellen, maar zeker is dat de mensheid veel te vrezen heeft als het eenmaal zover is. Heel veel.


Een rivier in Yellowstone National Park heeft zich diep ingesneden in de gele vulkanische lagen. Bron: USGS