Tick

Teken zijn een groep van parasitaire mijten (Acarina) die behoren tot de klasse der spinachtigen. Ze zijn zeer nauw verwant aan de mijt maar de precieze relatie is onduidelijk. Teken leven van het bloed van gewervelde dieren, ze bijten zich vast in de huid en laten zich na een bloedmaaltijd, die enige uren tot dagen duurt, weer vallen. Teken kunnen verschillende ziekten overbrengen, ze worden daarom een vector genoemd. Na de steekmuggen zijn teken de belangrijkste verspreiders van pathogenen. Tekenbeten zijn meestal niet pijnlijk en worden vaak alleen opgemerkt doordat men de teek in de huid ziet zitten. Het dier waarop de teek leeft wordt gastheer genoemd. Bekende gastheren van teken zijn vogels, reptielen en verschillende zoogdieren. De bekendste Europese teek, die tevens een overbrenger is van de Lymeziekte, is de schapenteek (Ixodes ricinus).


Sommige teken dragen ernstige ziekten over zoals de lymeziekte die tot verlammingsverschijnselen kan leiden. Verschillende soorten teken kunnen ziekten overbrengen, waarvan de vier voor mensen belangrijkste zijn:
De Lymeziekte, veroorzaakt door de Borrelia-bacterie die ook in Nederland en België voorkomt. Uit onderzoek van de Wageningen Universiteit is gebleken dat in 2006 gemiddeld 23,6% van de teken in Nederland besmet was met de Borrelia-bacterie (variaties van 0 tot 50%). Hiermee zit Nederland ver boven het Europees gemiddelde van 10,1%.
Een vorm van encefalitis, Frühsommer Meningo Encephalitis (FSME) en Russian Spring Summer Encephalitis (RSSE). Deze ziekten zijn zeldzaam in Nederland en België en worden veroorzaakt door twee virussen die behoren tot de groep van flavivirussen. In Nederland (2003) zijn nog geen teken met dit virus aangetroffen. FSME komt voor in Centraal- en Oost-Europa, de Balkan, Finland, Zweden, Denemarken, in het oosten van Frankrijk, in Oostenrijk, Zuid-Duitsland en Zwitserland. Het RSSE-virus komt voor in grote delen van Rusland, Centraal-Azië, Noord-China en Afrika. Tegen FSME en RSSE kan gevaccineerd worden.
Ehrlichiosis
Fièvre boutonneuse, overgebracht door de teek Rhipicephalus sanguineus, die in Zuid-Europa voorkomt.
De kans op besmetting met Lymeziekte bij de mens is bij verwijdering van de teek binnen 24 uur gering.



Toediening van antibiotica wordt in de Nederlandse officiële richtlijnen niet standaard aanbevolen. Ontstaat na 1 tot 6 weken een rode, zich uitbreidende ring om de plaats van de beet of heeft men geen rode ring gehad of gezien, maar wel klachten, dan moet de huisarts worden geraadpleegd.


Het lijkt erop dat het percentage met de veroorzaker van de Lymeziekte besmette teken in Nederland de laatste jaren toeneemt. In de afgelopen tien jaar nam het aantal Lymepatiënten toe van 6.000 tot 17.000. Vorig jaar meldden zich 73.000 mensen bij de dokter om een teek te laten verwijderen.


De meeste mensen lopen een tekenbeet op in het bos (41%), meer dan een derde (34%) in de eigen tuin en 9% werd gebeten in de duinen. Het maken van een wandeling en tuinieren zijn activiteiten met de grootste kans op een beet.


Daarnaast kunnen teken ziekten overbrengen op dieren. De belangrijkste ziekte bij runderen en honden veroorzaakt door teken is babesiose, veroorzaakt door de Babesia- bloedparasiet (Babesia canis). Deze parasiet dringt de rode bloedcellen binnen. Ziekteverschijnselen zijn kortademigheid, koorts, rode urine en plotselinge sterfte. Babesiose (ook wel pyroplasmose of piroplasmose) komt voornamelijk voor in Zuid-Europa, maar kan ook in Nederland voorkomen. In 2004 zijn enkele gevallen gerapporteerd. Voor zover bekend komt de overbrengende teek van deze ziekte (Dermacentor sp.) niet in Nederland voor.